01-03-2023
Mae biliynau o fywyd gwyllt, o'r ystod gyfan o rywogaethau, yn cael eu lladd a'u dal bob blwyddyn fel rhan o'r masnachau bywyd gwyllt cyfreithiol ac anghyfreithlon byd-eang. Amcangyfrifir ei bod yn un o'r marchnadoedd tywyll byd-eang mwyaf, mae'r fasnach bywyd gwyllt anghyfreithlon yn cynnwys dal, cynaeafu a masnachu anifeiliaid gwyllt a phlanhigion yn groes i ddeddfau cenedlaethol. Mae masnach anghyfreithlon yn difetha bioamrywiaeth, yn cynyddu trosglwyddiad clefydau sŵotig (e.e., COVID-19) ac yn effeithio'n negyddol ar fywydau a bywoliaethau'r bobl hynny sy'n byw gyda'r bywyd gwyllt ac yn agos iddi.
Yn bwysig, mae'n hanfodol ein bod hefyd yn cydnabod anifeiliaid fel dioddefwyr ymyrraeth lles yn y fasnach gyfreithiol ac fel dioddefwyr masnachu. Dylem hefyd gydnabod gallu bywyd gwyllt i ddioddef niwed megis amddifadedd rhyddid, ymddygiadau naturiol, a chymdeithasau, a thrwy wella lles, ein bod yn gwella bywydau dynol. Wrth wneud hynny, mae cyfiawnder rhywogaethau yn bosibl, os caiff ei gyfuno â rheoleiddio a gorfodi effeithiol sy'n darparu amddiffyniad unigol a systemig i bob anifail.
* Wyatt, T., Maher, J., Allen, D. et al. The welfare of wildlife: an interdisciplinary analysis of harm in the legal and illegal wildlife trades and possible ways forward. Crime Law Soc Change 77, 69–89 (2022). https://doi.org/10.1007/s10611-021-09984-9
Mae Dr Jennifer Maher, Athro Cyswllt mewn Troseddeg ym Mhrifysgol De Cymru, yn arbenigo mewn ymchwilio i droseddau amgylcheddol, astudiaethau dynol-anifeiliaid a thrais ac erledigaeth ieuenctid rhyngbersonol. Mae wedi cyhoeddi'n eang ar gam-drin anifeiliaid, y fasnach anifeiliaid anwes anghyfreithlon a throseddau bywyd gwyllt, drwy ddenu cyllid ar gyfer ei hymchwil gan yr UNODC, y Comisiwn Ewropeaidd, Senedd Ewrop, Llywodraethau'r Alban a'r DU, Heddlu De Cymru a'r RSPCA. Gofynnir am ei harbenigedd yn genedlaethol ac yn rhyngwladol, gan gynnwys cwblhau adolygiad Pecyn Cymorth ICCWC y Cenhedloedd Unedig o ymateb y DU i Droseddau Bywyd Gwyllt a Choedwigoedd, gwerthusiad Llywodraeth Cymru o rôl Cydlynydd Bywyd Gwyllt a Throseddau Cefn Gwlad a Chwmpasu Llywodraeth yr Alban o Fasnach Cŵn Bach Anghyfreithlon y DU.
24-11-2023
23-03-2023
01-03-2023